Bucketlist Filosofie: Susan Sontag

Hoe gaan we om met gruwelijke beelden? Het is een vraag die filosoof Susan Sontag vanaf haar twaalfde bezighield, toen ze voor het eerst foto’s van de Holocaust onder ogen kreeg. Ze schreef erna zelf over fotografie, met een focus op foto’s over oorlog en geweld. Wat hebben we vandaag de dag nog aan haar overpeinzingen over het maken, verspreiden en bekijken van shockerende foto’s? We hebben het erover tijdens deze nieuwe editie van Bucketlist Filosofie.

In de serie Bucketlist Filosofie staan klassiekers uit de filosofie centraal. Deze editie richten we onze blik op de Amerikaanse filosoof en schrijver Susan Sontag, met de nadruk op haar laatste essay Kijken naar de pijn van anderen. “Wil een foto aanklagen, dan moet hij shockeren”, schreef Sontag daarin. Dat een overdaad aan gruwelijke beelden tot een vorm van apathie en onverschilligheid leidt bestrijdt zij dan ook. Wat schreef Sontag hierover en welke invloed heeft zij, en hebben beelden, op hoe wij omgaan met gruwelijkheden en reageren op het leed van anderen?

Na een mini-college over het werk en leven van Susan Sontag door schrijfster en filosoof Désanne van Brederode gaan we met oorlogsfotograaf Teun Voeten erbij dieper in op deze vragen, onder leiding van moderator Daan Roovers.

Teun Voeten studeerde culturele antropologie en filosofie in Leiden. Hij is al 30 jaar oorlogsfotograaf en coverde wereldwijd tientallen conflicten. Hij schreef boeken over de ondergrondse daklozen in New York en de oorlog in Sierra Leone. In 2018 promoveerde hij op het Mexicaanse drugsgeweld. In 2021 verscheen zijn boek Drugs. Antwerpen in de greep van de Nederlandse syndicaten. Momenteel onderzoekt hij wereldwijde trends in de wereld van crystal meth.

Foto: Maaike Engels

Désanne van Brederode studeerde filosofie aan de VU in Amsterdam. Sinds haar debuut in 1994 publiceerde ze bij uitgeverij Querido nog acht romans, verschillende non-fictie-publicaties en de dichtbundel Verzonnen grond. Van Brederode schrijft artikelen en columns en geeft lezingen over maatschappelijke en levensbeschouwelijke onderwerpen. Ze is sinds 2012 actief voor het Syrische Comité in Nederland en schreef in 2017 essayboek Als stilte steekt, over het collectieve zwijgen over de wanddaden in Syrië. Op dit moment werkt ze o.a. aan Zielland, een dagboekroman met nazi-propagandaminister Joseph Goebbels als hoofdpersoon.

Foto: Irwan Droog

Daan Roovers is moderator van deze avond. Ze is filosoof en docent (Universiteit van Amsterdam), programmamaker en spreker (Rode Hoed, HUMAN), trainer en schrijver en was tot april 2021 Denker des Vaderlands.