De straat is van iedereen. Toch?
De knoppen in de stadsparken lopen uit en het kan nu ieder moment rokjesdag zijn. Dat betekent voor veel vrouwen een periode van advies over hoe ze zich het beste kan gedragen: zorg dat je fiets goed functioneert zodat je niet s’nachts ergens strandt met fietspech; neem bedekkende kleding mee voor onderweg; vermijd (de donkere delen van) het park; en zorg dat je voor vertrek nog even plast want daar is onderweg geen ruimte voor en een boete voor wildplassen is €140,-. Krijgen mannen weleens dit soort advies? Het is tijd voor een goed gesprek over hoe vrouwvriendelijk en inclusief de publieke ruimtes in onze steden eigenlijk zijn, en hoe het beter kan. Welkom bij een nieuwe Schoonheidssalon.
Stad en straat zijn niet ingericht door en zeker niet voor de vrouw. Met name in de 19de eeuw was het privé-domein typisch van de vrouw en het publieke-domein van de man. De stad is zodoende van oudsher voor en door mannen vormgegeven. In ‘A room for one’s own’ uit 1929, beschrijft Virginia Woolf al hoe zij vanwege haar geslacht geen toegang krijgt tot de plaatselijke bibliotheek, tenzij begeleid door een mannelijke medestudent. Ook het gras was enkel voor mannen en de vrouw hoorde op het pad. Anno 2019 lijkt onze stedelijke omgeving in de eerste instantie misschien neutraal, maar is deze door mannen vormgegeven en gebouwde ruimte niet altijd toegankelijk en veilig voor vrouwen. Denk maar aan de Amsterdamse studente die in 2015 een boete van 140 EURO aanvocht voor wildplassen: op dat moment telde de stad 35 urinoirs voor mannen en twee openbare toiletten voor vrouwen.
Maar het kan ook anders. Wenen staat bijvoorbeeld bekend als een van de meest vrouwvriendelijke steden ter wereld. Stadsplanners hielden rekening met hoe verschillende mensen zich door de stad bewegen, met als gevolg dat de stoepen breder werden, donkere stegen beter verlicht werden en ook de stadsparken werden aangepast zodat meisjes zich niet meer makkelijk konden laten wegjagen uit de speeltuinen.
We kijken met sociologen, activisten, architecten en opiniemakers naar de ontwikkeling van de stedelijke omgeving: hoe is deze vormgegeven en door wie? Hoe veilig en toegankelijk is de stad voor vrouwen en minderheden? Waar liggen de problemen en hoe kunnen we deze aanpakken? Hoe ziet een inclusieve stad er eigenlijk uit en wat zijn daar de voordelen van? We blijven niet hangen in probleemduiding maar creëren samen met een deskundig panel en het publiek een manifest voor een veilige, inclusieve stad.
Bevestigde sprekers: Geerte Piening (Activiste, Wildplas Gate), Marguerite van den Berg (Socioloog), Shamiro van der Geld (Nachtburgemeester van Amsterdam), Arna Mačkić (architect), Marieke van Doorninck (wethouder), Ilana Rooderkerk (gemeenteraadslid Amsterdam) en Shula Tas (Moderator).
Deze editie van de Schoonheidssalon is een samenwerking met de Rode Hoed en wordt mede mogelijk gemaakt door de afdeling emancipatie van de Gemeente Amsterdam. Het programma wordt samengesteld door Anne Vroegindeweij en Shula Tas met de hulp van een redactieraad bestaande uit: Daan van Engelen, Charley Boerman, Wafa Al Ali en Eva de Goeij.
De Amsterdamse Nachtburgemeester Shamiro van der Geld zal een column voorlezen over hoe het is om iemand te zijn waar vrouwen in het donker in een verlaten straat bang voor zijn. En over hoe het is om als man overal toegang te hebben. Of hoewel: is dat wel zo?
De nachtburgemeester is een actieve gesprekspartner voor alle deelnemers aan de nacht, waaronder de gemeente, ondernemers en bewoners. De nachtburgemeester is een luis in de pels van het stadsbestuur, maar spreekt wel dezelfde taal om de doelstellingen te verwezenlijken.
Marguerite van den Berg is universitair hoofddocent sociologie aan de Universiteit van Amsterdam. Ze schreef over stedelijke cultuur, gender, beleid en onderwijs in verschillende tijdschriften en promoveerde in 2013 op een proefschrift over de rol van opvoedondersteuning in de regeneratie van Rotterdam met de titel: ‘Mothering the Post-Industrial City. Family and Gender in Urban Re-Generation’. Haar huidige onderzoeksproject gaat over het backstage esthetisch werk dat werkenden in de diensteneconomie verrichten wanneer zij zich kleden voor werk.
Van den Berg schreef o.a. voor de Groene Amsterdammer, het NRC en in het studentenblad SoMo, en geeft les binnen het sociologie curriculum van de Universiteit van Amsterdam, o.a. Gender and Sex in the City (MA).
Arna Mačkić is architect en oprichter van Studio L A en is hoofd van Architectural Design aan de Gerrit Rietveld Academie. Arna Mačkić specialiseert zich in inclusieve architectuur en stedenbouw. Ze is onderscheiden met de Jonge Maaskantprijs 2017. Ze kreeg de prijs voor haar zoektocht naar ‘inclusieve architectuur’ en naar nieuwe vormen van publiek domein.
Marieke van Doorninck is wethouder Ruimtelijke Ontwikkeling en Duurzaamheid in Amsterdam. In die hoedanigheid is ze onder meer bezig met het vormgeven van een stedelijke omgevingsvisie voor het jaar 2050, waarbij ze expliciet vraagt om de hulp en expertise van verschillende vrouwen in Amsterdam. Onder andere tijdens Women Make The City op 21 juni, haalt ze hiervoor input op uit de stad. Volgens haar is het vrouwelijke perspectief belangrijk om mee te nemen in het vormgeven van de omgevingsvisie; iets dat in het verleden misschien niet voldoende is gedaan. Marieke is te gast in ons panel van experts.
Ilana Rooderkerk is gemeenteraadslid in Amsterdam namens D66. OP 8 mei j.l. stemde de raad het door haar ingediende voorstel “Baas over eigen Blaas”, unaniem in. Dit voorstel, dat mede tot stand kwam door de actie van Geerte Piening, moet ervoor zorgen dat er meer openbare toiletvoorzieningen in Amsterdam komen; voor zowel mannen, vrouwen als mindervaliden. We spreken Ilana, samen met Geerte, over dit voorstel.