Fascisme in Europa: feit of fictie?

In 2010 publiceerde Rob Riemen zijn fel bekritiseerde boek ‘De eeuwige terugkeer van het fascisme’. Hierin waarschuwt hij voor een fascistische herrijzenis in Europa. Ongehoord, vonden critici toentertijd, en vlakten zijn vermeende fascisme af tot populisme. Nu, acht jaar later en vele boekvertalingen verder, reflecteert Riemen samen met Europarlementariër Judith Sargentini en journalist/historicus Hubert Smeets op het Europa van vandaag. Is het fascisme aan het opleven of kan de extreemrechtse trend inderdaad afgedaan worden als populisme?

Sargentini startte in het Europees Parlement een artikel 7-procedure tegen Hongarije. Haar waarschuwing, onderbouwd met een lijvig onderzoeksrapport, werd gehoord. Het Parlement nam met een parlementaire meerderheid artikel 7 – een strafmaatregel voor lidstaten waar de democratie, de mensenrechten en de onafhankelijke rechtstaat wankelen – in acht.

Hubert Smeets schreef het boek De wraak van Poetin: een boek waarin hij onder andere onderzoekt of het Rusland van Poetin onder de noemer ‘fascisme’ valt. Zo stelt hij dat geweldsverheerlijking een klassiek kenmerk van fascisme is, waar in Hongarije momenteel geen sprake van zou zijn.

Maar Rob Riemen noemt Hongarije zonder pardon de eerste fascistisch lidstaat van de EU. Bewijst de Unie uiteindelijk niet dat zij wijzer is? Behoedt zij ons voldoende tegen mogelijke verrijzenissen van fascistische regimes? Is er überhaupt sprake van een nieuw fascisme? En zo ja, wat betekent dat voor de Europese samenwerking?

ONZE GASTEN

Judith Sargentini, lid van het Europees Parlement namens GroenLinks. Startte de Artikel 7 procedure tegen het Hongarije van Orbán, waarvan ze in een lijvig onderzoeksrapport beargumenteert dat democratie, onafhankelijke rechtsstaat en mensenrechten onder druk staan.

Rob Riemen, oprichter en directeur van het gerenommeerde Nexus Insitituut. Auteur van onder meer ‘De Eeuwige Terugkeer van het Fascisme’.

Hubert Smeets, historicus,  journalist, medeoprichter van Raam op Rusland (kennis- en analyseplatform). Werkte als journalist voor De Groene Amsterdammer en NRC Handelsblad, onder meer als correspondent in Moskou en lid van de hoofdredactie. In 2015 verscheen zijn boek De wraak van Poetin. 

Foto: NRC

MODERATOR

Nadia Moussaid, presentator en programmamaker. begon haar carrière bij MTNL/VPRO en AT5. Moussaid presenteerde voor de NTR het wekelijkse NPO 2-programma De Nieuwe Maan, het item De Bus van het NPO Radio 1-programma Nieuws & Co en was tevens vaste invaller bij Nieuws & Co. In 2018 presenteerde ze Laat op één en Brandpunt+ bij de KRO-NCRV.