Transhumanisme: de menselijke grens voorbij

We zijn constant bezig onze leefomstandigheden te verbeteren, waardoor we steeds ouder worden. We zijn beter opgeleid, gezonder, slimmer en sterker dan onze voorouders – en we hebben kansen die honderd jaar geleden nog ondenkbaar waren. Hoewel het normaal is ons leefklimaat te willen opknappen, wil het transhumanisme daarin tot het uiterste gaan. Filosoof Robbert Zandbergen wijdt ons in.

Denk aan bionische ledematen, exoskeletten of zelfs in het brein geïmplanteerde chips die ons weerbaarder maken tegen pijn: de transhumanisten – onder wie filosofen, technici, schrijvers en wetenschappers – pogen het menselijk bestaan radicaal te veranderen via de jongste ontwikkelingen in de wetenschap en de techniek. Ondanks dat het fijn is er fysiek op vooruit te gaan, zijn ze vooral bezig onze cognitieve capaciteit te vergroten: de voorkeur gaat niet uit naar twee keer zo sterk, maar naar drie keer zo slim.

Naast deze nobele zoektocht naar meer bevattingsvermogen en een beter geheugen vind je ook minder voor de hand liggende pogingen om ‘de menselijke natuur voorbij te stevenen’, wat je de definitie van het transhumanisme kunt noemen. Zo zijn er denkers die het hebben over de algehele kolonisatie van het universum, kunstmatige intelligentie en het herrijzen van de doden – al is het lastig in te schatten wanneer ze die zaken zóuden kunnen realiseren. Toch kennen ze maar één doel: het te boven komen van menselijke belemmeringen.

Evenals antinatalisten zijn transhumanisten ervan overtuigd dat het menselijk bestaan één lange lijdensweg is. Waar die eersten de strijd voor menselijke verbetering als nutteloos beschouwen en het liever opgeven, gaan de laatsten onverminderd dóór. Hoewel sommige oplossingen wel erg denkbeeldig zijn, moeten we de hoop niet laten varen, is het devies – zeker niet nu we met zeer grove, existentiële dreigingen kampen. Eerdere pogingen om ons erdoorheen te slaan zijn simpelweg niet meer courant; we moeten maximaal op technologische en wetenschappelijke ontwikkelingen inzetten, om ons leven in deze moeilijke tijden toch nog dragelijker te maken.

Op 31 oktober bespreekt Robbert Zandbergen in de Rode Hoed het antinatalisme – en de twee lezingen zullen op elkaar inwerken. Als u beide bezoekt, krijgt u vijf euro korting.

GASTEN

Robbert Zandbergen is filosoof en specialiseert zich in de oosterse en westerse wijsbegeerte. Na jaren in Azië woont hij nu in Amsterdam. Hij is met name in Schopenhauer, Freud, Nietzsche en de klassieke Chinese werken Laozi en Huainanzi geïnteresseerd. Op het moment bestudeert hij het mistige raakvlak tussen het moderne antinatalisme en het transhumanisme.