BUCKETLIST FILOSOFIE: ZYGMUNT BAUMAN

We leven in vloeibare tijden, met vloeibare (liefdes)relaties en banen, een gebrek aan lange termijn doen- en denken en fragiele sociale structuren. Hierover schreef de Poolse socioloog en filosoof Zygmunt Bauman veelvuldig vanaf 2000, in de laatste fase van zijn carrière. De rode draad hierin is zijn typering van het moderne leven als ‘vloeibaar’, gekenmerkt door een gebrek aan stabiliteit, met juist veel ruimte voor onzekerheid. Waarom beet Bauman zich zo vast aan deze ideeën? En wat zegt de aanhoudende populariteit van zijn latere werk over het tijdperk waarin we nu leven? We hebben het erover tijdens deze editie van Bucketlist Filosofie.

In de serie Bucketlist Filosofie staan klassiekers uit de filosofie centraal. Deze avond bespreken we het gedachtegoed van Zygmunt Bauman over vloeibaarheid. We zoomen in op zijn in 2007 verschenen boek Vloeibare tijden: leven in een eeuw van onzekerheid. Daarin schrijft hij door middel van talloze voorbeelden hoe onze planeet de overgang heeft gemaakt van de ‘vaste’ naar de ‘vloeibare’ fase van de moderniteit: “een toestand waarin sociale vormen hun gestalte niet langer kunnen behouden omdat zij sneller uiteenvallen en wegsmelten dan de tijd die vereist is om ze vaste vorm te geven en daarna te stollen.”

Filosoof en jurist Martijn Stronks vertelt ons deze avond meer over het leven en werk van Bauman. Stronks geeft geregeld college aan studenten over Bauman en schreef aan het begin van de coronacrisis een essay over de filosoof in De Groene Amsterdammer. Onder leiding van moderator Daan Roovers praten we vervolgens met Stronks en journalist Tom Grosfeld verder over de huidige toepasselijkheid van Baumans werk: is de flexibiliteit van ons moderne bestaan per definitie zorgelijk? Wat hebben we vandaag de dag nog aan Baumans visie op vloeibaarheid? Deze maand verschijnt van Grosfeld het boek Agendahedonisme over onze obsessie met tijdsoptimalisatie.

Martijn Stronks studeerde rechten en filosofie en werkt thans aan de rechtenfaculteit van de Vrije Universiteit waar hij onderzoek doet naar en les geeft over de hedendaagse regulering van migratie en mobiliteit. Een publieksboek over de filosofie van mobiliteit in tijden van corona-, klimaat en migratiecrises verschijnt begin volgend jaar bij De Bezige Bij. Martijn schrijft verder geregeld voor De Groene Amsterdammer, schrijft al jaren de Verblijfscolumn voor het NRC-blog Recht en bestuur en is hoofdredacteur van Verblijfblog.nl, een blog waarin het migratierecht wordt toegelicht voor een breed publiek.

Tom Grosfeld is freelance journalist en schrijft voor Vrij Nederland en Het Parool over de tijdgeest in het algemeen en de invloed van digitale technologieën op onze manier van leven in het bijzonder. Bij Vrij Nederland verschijnt deze maand zijn boek ‘Agendahedonisme’, over hoe onze obsessie met tijdsoptimalisatie leidt tot een dichtgetimmerd bestaan.

Daan Roovers is moderator van deze avond. Ze is filosoof en docent (Universiteit van Amsterdam), programmamaker en spreker (Rode Hoed, HUMAN), trainer en schrijver en was tot april 2021 Denker des Vaderlands.