Taal en stilte lijken elkaar wederzijds uit te sluiten. Wie spreekt, ordent de werkelijkheid door middel van woorden en wie zwijgt oefent deze machtsgreep op de werkelijkheid en op anderen niet uit. Hoewel hij een man van het woord was, die zichzelf ooit een stilte verstorende ‘prater’ noemde, heeft in het denken Kees Fens de stilte een beduidende rol. Welke verschillende soorten stiltes zijn er volgens hem? Wanneer is stilte dodelijk of wanneer zijn woorden juist dodelijk en is stilte het meest heilzame geneesmiddel? Hoe kan stilte tot een krachtig bindmiddel in Europa worden, dat nu juist door ‘praters’ wordt ontwricht? Kees Fens had hier gedachten over die aan actualiteit niet hebben ingeboet.
***
Kees Fens (1929-2008) gold en geldt voor velen als de belangrijkste Nederlandse criticus en essayist van de tweede helft van de vorige eeuw. Om de inzet en de belangrijkste thema’s uit zijn literair-kritische en cultuurhistorische werk levend te houden organiseert de Kees Fens Stichting samen met de Volkskrant jaarlijks een Kees Fens-lezing.
In 2015 opende Fens’ biograaf Wiel Kusters de reeks en in 2016 hield Sible de Blaauw, emeritus-hoogleraar Vroegchristelijke Kunst en Architectuur aan de Radboud Universiteit te Nijmegen, de lezing. In 2017 dichter en essayist Willem-Jan Otten, in 2018 Mariette Haveman, hoofdredacteur van Kunstschrift, in 2019 Bert Wagendorp, schrijver en columnist van de Volkskrant en in 2021 Machtelt Brüggen Israëls, kunsthistoricus en professor aan de UVA.
***
Paul van Geest is hoogleraar Economie en Theologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en hoogleraar Kerkgeschiedenis en Geschiedenis van de Theologie aan Tilburg University. Voor zijn Stellig maar onzeker. Augustinus’ benadering van God schreef Kees Fens in 2008 nog de aanbeveling.