Toekomst van de jeugdzorg: uithuisplaatsing

Code Zwart. Zo noemen jeugdbeschermers de status van de jeugdzorg anno 2023.  Groeiende wachtlijsten, hoge werkdruk, tekort aan jeugdbeschermers, kosten die maar blijven stijgen. Het is slechts een greep uit de problemen die ervoor zorgen dat de kwaliteit in de jeugdzorg achteruit holt. Maar de problemen waren in de jaren 80 al groot en de beloftes vanuit de politiek om deze op te lossen zijn sindsdien amper veranderd, zo blijkt uit onderzoek.

Jaarlijks wordt door kinderrechters voor zo’n 32.000 kinderen bepaald of de overheid – via de jeugdbescherming – ingrijpt in hun gezin. Kan een kind zich naar hun oordeel thuis niet veilig ontwikkelen, dan wordt het ‘onder toezicht’ gesteld. Zijn ze van mening dat het beter niet thuis kan blijven, dan wordt een kind ‘uit huis geplaatst’. Maar kinderen zijn na uithuisplaatsing niet per definitie veilig: onderzoek wijst uit dat kinderen in instellingen een groter risico lopen op geweld dan als ze thuisblijven. Bovendien zijn de problemen in de jeugdzorg zo groot dat het de vraag is of de overheid het recht heeft om in te grijpen in een gezin.

De jeugdzorg verkeert in een voortdurende crisis, en oplossingen lijken ver weg. Is het tij te keren? Hoe moeten we de toekomst van de jeugdzorg inrichten? Hebben uithuisplaatsingen in die toekomst bestaansrecht?

In de week van de pleegzorg gaat de Rode Hoed het gesprek aan over de historische context, de huidige staat én de toekomst van de jeugdzorg, met uithuisplaatsing als focus. Moderator Alwin Helmink praat met hoogleraar jeugdrecht Mariëlle Bruning over de aanhoudende crisis waarin de jeugdzorg en jeugdbescherming verkeren, met familietherapeut en opleider Kitlyn Tjin a Djie over de historische, koloniale context waarin we uithuisplaatsing moeten begrijpen, en met activist Savannah over haar persoonlijke ervaringen én haar pleidooi voor betere zorg. Samen denken zij na over hoe de toekomst eruit zou moeten zien. Tussen de gesprekken door luisteren we naar fragmenten uit de auditieve theatervoorstelling UIT HUIS, waarin ervaringsdeskundige jongeren reflecteren op de impact die uithuisplaatsing op hun levens heeft gehad.

SPREKERS

Prof.mr.drs. M.R. Bruning. Mariëlle Bruning is hoogleraar Jeugdrecht aan de Universiteit Leiden. Zij is opleidingsdirecteur van de master Jeugdrecht. Haar onderzoek richt zich op het vakgebied van jeugdhulp, jeugdbescherming, uithuisplaatsing, juridische aspecten van kindermishandeling, participatie van kinderen in juridische procedures en kinderrechten. Daarnaast is zij is rechter-plaatsvervanger bij de Rechtbank Amsterdam (team familie- en jeugd).

Foto: Ines Vansteenkiste-Muylle

Kitlyn Tjin A Djie is familietherapeut en opleider. Ze ontwikkelde het Beschermjassenmodel als antwoord op het lineaire westerse witte individu denken in de jeugdzorg. Daarnaast is ze eigenaar van Bureau Beschermjassen en geeft ze trainingen over de toepassing van het gedachtegoed in zorg, onderwijs en welzijnssectoren. Ten slotte schreef ze samen met Irene Zwaan diverse boeken, o.a. ‘Beschermjassen, transculturele hulp aan families’ en ‘De Familieziel’. Zie: www.beschermjassen.nl

Savannah studeert sociologie aan de universiteit, volgt een opleiding in performancekunst en werkt als model. Zij is als ervaringsdeskundige één van de stemmen van de voorstelling UIT HUIS. Daarnaast was ze één van de eerste zwarte transvrouwen op de Nederlandse televisie in het de documentaire ‘hij/zij/hen’.

Savannah woonde vanaf haar geboorte in een (pleeg)gezin bij witte ouders waar zij op haar 17e uit huis werd geplaatst. Daarna vond zij de ruimte om haar identiteit als vrouw te vinden. Ze hoopt dat haar verhaal over het opgroeien als zwart pleegkind het bewustzijn en inlevingsvermogen bij jeugdprofessionals zal creëren die zij zelf heeft gemist.

MODERATOR

Alwin Helmink is freelance regisseur, programmamaker en moderator. Hij werkt onder meer voor RTL Nieuws, Idfa en Movies That Matter. Helmink modereert deze avond.