Klassiekers die reeds behandeld zijn:
Aristoteles
Wat heeft Aristoteles te bieden bij vragen over vriendschap, politiek, liefde, keuzestress en sterfelijkheid? Aristoteles was een buitengewone denker, misschien wel de grootste aller tijden. Maar de vraag die hem het meest bezighield was tamelijk gewoon: hoe word je gelukkig? Praktisch filosoof Jan Flameling legt uit wat de deugden van Aristoteles betekenen. De Britse filosofe Edith Hall geeft ons tien praktische adviezen van Aristoteles die ons meer over onszelf en onze beslissingen leren.
Theodor Adorno
Aanleiding van de avond is de Nederlandse uitgave van de lezing die Theodor W. Adorno gaf in 1967 aan studenten in Wenen, getiteld ‘Aspecten van het nieuwe rechts-radicalisme’. In deze krachtige toespraak analyseerde Adorno de doelen, middelen en tactieken van het nieuwe rechts-radicalisme, en probeerde uit te vinden waarom deze rechts-radicale bewegingen zoveel weerklank vonden, slechts 20 jaar na de oorlog. We praten erover met Thijs Lijster, universitair docent kunst-en cultuurfilosofie en Nikki Sterkenburg (journalist en onderzoeker). Denker des Vaderlands Daan Roovers is onze gespreksleider.
Hannah Arendt
Hoe helpt Hannah Arendt ons om “America first” en alternatieve feiten te snappen? In deze editie van Bucketlist Filosofie wordt haar bestseller The Origins of Totalitarianism besproken. Hierin analyseert ze de rol van de leider, hoe de bevolking tot een eensgezinde massa wordt gesmeed en hoe ideologie het wint van de feiten. Een boek uit 1951 dat in 2017 ineens een internationale bestseller werd. Hans Achterhuis, Nanda Oudejans, Danny Ghosen en Daan Roovers.
Kong Qiu Confucius
Met zijn gesprekken en geschriften over het goede leven inspireert de Chinese filosoof nog altijd – in China en daarbuiten. Wat is de waarde van Confucius voor het China van nu? En voor Europa? Om deze teksten te doorgronden, starten we met een mini-college over Confucius door Michiel Leezenberg (UvA). Met Haroon Sheikh kijken we naar de hedendaagse Chinese maatschappij, waar de overheid via het sociaal kredietsysteem goed gedrag bij haar burgers promoot & zelfs oplegt. Hoe kunnen we deze Chinese waarden – die steeds dominanter worden in de wereld – begrijpen vanuit Confucius?
René Descartes
Van drugs ga je rare dingen zien, van alcohol ga je onsamenhangend praten, van psychofarmaca voel je je beter. Iedereen kent de intieme wisselwerking tussen lichaam en geest. René Descartes (1596-1650) was een van de eerste denkers die zich niet zomaar neerlegde bij de gangbare opvattingen over ons bewustzijn. Descartes ging zelf anatomisch onderzoek doen. Hij wilde antwoord op de vraag wat bewustzijn was. Hij was daarmee de eerste echte breinwetenschapper. Hoogleraar Han van Ruler geeft een minicollege over Descartes’ boek Meditaties. Hierin licht hij ook de anatomische experimenten beschreven in het boek toe. Simon van Gaal is hersenwetenschapper aan de UvA en doet onderzoek en naar bewustzijn en besluitvorming. Linde van Schuppen is promovenda aan de universiteit van Nijmegen op het gebied van Philosophy of Mind en onderzoekt de betekenis van taal en verhalen bij schizofrenie.
Michel Foucault
In 1975 verscheen het boek Discipline, toezicht en straf van Michel Foucault. Dachten we vroeger dat macht uit de loop van een geweer kwam of dat we door beloning en straf ons gedrag aanpassen, sinds Foucault weten we dat we worden gedrild en onderworpen door een heel scala aan subtiele en onontkoombare disciplinerende technieken. De norm regeert: we worden gehoorzame, oppassende burgers omdat we zelf niet meer willen afwijken van de maatschappelijke norm. Gehoorzaamheid is niets anders dan zelfdressuur. Met Willem Schinkel, Maxim Februari, Daan Roovers en Marli Huijer.
Hebert Marcuse
Bij alle hippies in de jaren zestig van de vorige eeuw stond het in de kast: De eendimensionale mens van de Duits-Amerikaanse filosoof Herbert Marcuse. In het boek bekritiseert Marcuse de consumptiemaatschappij die volgens hem leidt tot een schijnvrijheid. De mens is geen betrokken, kritische burger meer, maar een consument die alleen geïnteresseerd is in het bevredigen van ‘valse’, materiële behoeften. Met: René Gabriels, Hans Schnitzler, Teun van de keuken, René Boomkens en Daan Roovers.
John Stuart Mill
De VVD en ook Geert Wilders propageren vrijheid. Maar hoe vrij zijn we nu eigenlijk? Kunnen en mogen we altijd zeggen wat we willen en echt vrije keuzes maken? Wat betekent liberalisme en neoliberalisme voor jou? Martin van Hees, hoogleraar ethiek aan de VU Amsterdam, denker en schrijver A.H.J. Dautzenberg en journalist Elma Drayer zullen hun mening over vrijheid beargumenteren. Ze bespreken vrijheid anno 2017 aan de hand van het filosofische meesterwerk ‘Over vrijheid’ van J.S. Mill (1859), een filosofische kaskraker waarin Mill schrijft: ‘Zolang anderen van je daden geen last hebben, staat het je vrij je leven te leven zoals je wilt
Friedrich Nietzsche
Aan het woord komen Nietzsche-deskundige Paul van Tongeren, filosoof , humanist Bas Nabers en psycholoog Nienke Wijnants. Van Tongeren zal ons wegwijs maken in Nietzsches boek, Nabers gaat de vraag beantwoorden welke inzichten hij aan Nietzsche ontleent en Wijnants weet alles van keuzestress bij vooral jonge mensen. Heeft zij iets aan Nietzsche? Met een column van filosofie-studente Machteld van der Lecq die in de omarming van Nietzsche ook juist de oplossing voor keuzestress ziet. Daan Roovers leidt het gesprek tussen hen en de zaal.
Jean Jacques Rousseau
Hoe zorgt het maatschappelijk contract van Jean Jacques Rousseau ervoor dat de samenleving bij elkaar gehouden wordt? Mensen conformeren zich aan wetten en regels en krijgen daar rust veiligheid en bescherming voor terug. Of geldt dat niet meer en valt Nederland uit elkaar? Wie een blik werpt op verkiezingsborden ziet splinterpartijen en partijen die zich richten op one-issue of op één bevolkingsgroep. Terwijl de kloof tussen theoretisch en praktisch opgeleiden, arm en rijk, kleur en religie met de dag dieper wordt. Met Paul Scheffer, Daan Roovers, Tamar de Waal en Pieter Pekelharing.
Oswald Spengler
In zijn boek De ondergang van het Avondland, beschrijft de filosoof Oswald Spengler de opkomst en het verval van de grote wereldculturen en voorspelt het spoedige einde van de Westerse beschaving. Het boek sloeg in als een bom en de titel is synoniem geworden met het ondergangsdenken in het Interbellum, maar wat kunnen we nu nog met dit gedachtegoed? Met Lotte Jensen, Ad Verbrugge, Daan Roovers en Ghassan Dahhan.
Benedictus de Spinoza
